Bilgi için sondaj

İsveç'in kuzeyindeki bir derin sondaj projesi, Dünya'nın en gizli sırlarını ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir. İsveç'teki Lund Üniversitesi tarafından başlatılan ve 14 ülkeden 50 bilim insanının katıldığı projenin, gezegenimizin 400 milyon yıl içinde geçirdiği değişimler hakkında uluslararası bilgi seviyesini artırması bekleniyor.

Araştırmacılar Dünya kabuğunun 2500 metre (tam olarak 2495,8 metre) derinliğinden bilgi toplamak için özel tasarlanmış Atlas Copco Christensen CT20C karotlu sondaj makinesini kullanıyor.

İşlem Åre kayak merkezine yakında, Stockholm'ün 600 km kuzeyindeki küçük bir dağ kasabası olan Fröa'da gerçekleşiyor. Burası jeolojik geçmişi nedeniyle dünyada bu tür araştırmaların yapılabileceği az sayıda konumdan biri. Christensen CT20C sondaj makinesini kullanan bir ekip, bu yıl Nisan ile Ağustos ayları arasında dört ay boyunca karot numuneleri topladı. Günde iki vardiya, haftada altı gün çalışan ekip, 75,8 mm çaplı sondaj deliğinde 46,7 mm çaplı toplam 18 ton karot numunesi aldı. Bu karotla çıkarılan malzemeler şu anda Berlin, Almanya'daki yerbilimciler tarafından inceleniyor. Bu uluslararası araştırmanın amacı, milyonlarca yıl boyunca bu derinliklerdeki kayalarda gerçekleşen çeşitli süreçleri tespit etmek.

Araştırma tektonik, jeofizik, jeotermal aktiviteler, hidrojeoloji ve biyosferin derin katmanlarına odaklanıyor. Mikrobiyologların takip ettikleri heyecan verici konulardan biri ise mikrop ve bakterileri tespit etmek. Yani, yüzeyin 2,5 km altında ne tür bir yaşam olduğunu öğrenmek.

"Örneğin çeşitli kaya tiplerinin sıcaklığını ölçerek termal akışı hesaplayabiliriz ve tarihin çeşitli dönemlerinde dünya yüzeyindeki sıcaklığın ne kadar olduğunu tespit edebiliriz. Ayrıca sıra dağlardan gelen suyun Baltık Denizi'ne nasıl aktığını da ölçüyoruz."

Proje Direktörü Jan-Erik Rosberg araştırmacıların Christensen CT20C'yi seçmelerinin nedeninin büyük oranda büyük derinliklerde sondaj yapabilmesi olduğunu söylüyor. Ayrıca paletler üzerinde veya kamyon üzerinde 2,5 km derinliğinde delik açabiliyor; böylece ekip yeni sondaj teknolojileri ve araçlarını test edip geliştirebiliyor.

Lund Üniversitesi'ne ait olan Christensen CT20C'ye İsveçli araştırma ekibi tarafından "Ulusal Sondaj Makinesi" adı verilmiş. Atlas Copco Ürün Grubu Müdürü Eric Diaz Arguelles şöyle ekliyor: "Bunun nedeni bu tür bilimsel keşif amaçlı sondaj projeleri için ve bu kadar derin deliklerde karot numunesi almak için ideal olduğunu kanıtlaması. Bu nedenle araştırmacılar makineyi Avrupa'nın başka yerlerindeki benzer projelerde kullanmayı planlıyor."