Dünyadaki en büyük baş yukarı delme uygulaması?

Jim Walter Resources'ın Alabama'daki 7 numaralı kömür madeninde bulunan 8 m çaplı ve 439 m derinliğindeki yeni erişim hava bacası, büyük bir mühendislik başarısıdır. Ayrıca, muhtemelen geniş çaplı baş yukarı sondaj alanında da bir dünya rekoru kırmıştır.

7 Aralık 2014'te, Cowin & Company Inc. şirketinin bir bölümü olan Raisebor, çoklu modüler kanatlı sistemi (MMWS) delik genişletme başlığıyla donatılmış Atlas Copco Robbins 123RH C baş yukarı delicisini kullanarak rekor kıran baş yukarı deliği tamamladı.

Görev, verimliliği artırmak için madene, çalışma yüzeyine daha yakın bir tesisat ve erişim bacası sağlamaktı. İşçilerin çalışma yüzeyine ulaşmaları yaklaşık bir saat sürüyordu ve bu, her 8 saatlik vardiyanın neredeyse %25'inin gidiş gelişlerde kaybolması anlamına geliyordu.

Bu, Raisebor'un Atlas Copco makineyi edinmesinden sonraki üçüncü projesiydi. İlk ikisi 6 m çaplıydı, dolayısıyla yeni proje yalnızca daha geniş değil aynı zamanda daha karmaşıktı. Başlangıçta, makinenin üzerinde duracağı platform kurulmadan önce yüzeyde 9,7 m kalınlığında büyük bir beton temelin inşa edilmesi gerekiyordu ve bu, 2500 m3 malzemenin çıkarılmasını gerektirdi.

Amerikan Geyiğinin Tasarımı Raisebor'un Genel Müdürü Rick Sidwell, büyük delik genişletici başlığın geliştirilmesinde Atlas Copco tasarım mühendisleriyle çalıştı. Sidwell, "Söylediklerime saygı gösteriyorlardı.

Makinenin daha iyi olması için ne yapılması gerektiğini tartıştık," diyor ve şunları ekliyordu: "Gerekli olduğunu düşündüğüm yerlere fazladan kanatlı kesiciler yerleştirdik ve Atlas Copco'nun gösterdiği esnekliği takdir ettim."

"Amerikan Geyiği" adı verilen delik genişletici başlığı, Atlas Copco ürün gamındaki mevcut en geniş delik genişleticiye dayanıyordu. Makine, 122 cm genişliğinde bir merkezden ve 122 cm genişliğinde iki ara kanattan oluşmaktadır. Sekiz adede kadar dış kanatlar kesme çapını 8 m'ye genişletir.

Dış kanat tasarımı, başlığın verimli bir şekilde temizlenmesine olanak tanımayı amaçlıyordu. 2,5 cm arayla çiftler halinde 5 sıra Standart Magnum kesiciler kullanılır. Kanatlar da yeraltı nakillerini kolaylaştırmak üzere çıkarılabilecek şekilde tasarlanmıştır ve en az dört kanada kadar kullanılabilir. Raisebor, başlıkta kaya birikmesini önlemek için en iyi seçeneğin altı kanat kullanmak olduğunu keşfetmişti.

355 mm'lik Atlas Copco Secoroc kesicilerin her biri 150 kg'dan daha ağır geliyor. Projede kullanılan toplam 50 kesicinin 35'i işi tamamladı. Diğerleri, yüzeyden ayrılan büyük kaya parçaları nedeniyle zarar gördüğünden değiştirilmişti. Ancak, kesicilerde çok az aşınma olmuştu.

Kesme yüzü, iç kesicilerin her dönüşünde dış kesicilerin 22 kez dönecekleri kadar genişti. Sondaj makinesi operatörü James Bass, bunun şimdiye kadar kullandığı en güçlü baş yukarı delici olduğunu söyledi: "Daha fazla gücü ve daha iyi kontrolü hissedebiliyordum ve bir düzeltme yaptığımda, neredeyse hareketlerimi tahmin ediyordu. Formasyondaki değişiklikleri anında hissedebiliyor ve sondaj parametrelerini gerektiğinde hızla değiştirebiliyordum."

Delici Şefi Willy Hicks'e göre makine, proje boyunca iyi bir performans gösterdi ve sürekli kontrolleri gözleyip sürecin kolay görünmesini sağlayan operatörleri de övdü.

Ortalama ilerleme saat başına 14 cm'ydi ancak formasyon değişiklikleri sondaj hızının tutarsız olmasına neden oldu. Formasyon, önce ince bir kömür katmanı ardından kum taşı şeklindeydi. 24 saatlik bir sürede, baş yukarı delik iki vardiyada 2,5-3 m ilerliyordu. Bu, vardiya başına 1 m veya günlük 2 m olacağı tahmin edilen ilerlemenin biraz önündeydi. Proje boyunca, ilerleme öngörülenden daha iyi oldu.

Hicks, "Bu harika bir ekipman," diyor ve şunları ekliyordu: "Önceden boruyu bir zincir vinçle taşımamız gerekiyordu. Şimdi modern bir boru döşeyicimiz var. Boruyu 138 bara kadar kavrıyor ve bağlantıya yerleştiriyor." Bu, operatör açısından kolay kullanım özelliğini ve güvenliğini artırmaktadır. Formasyonun yüksek açılı kırıkları ve bunların formasyon boyunca değişmesi delik genişletmeyi zorlaştırmıştı.

"Başlık çok geniş olduğundan, sert ve yumuşak formasyonu aynı anda çekebiliyordum," diye açıklıyor. "Yavaşça çektiğimde de torkun değiştiğini hissedebiliyordum. Devir ve güç sürekli olarak kontrol panelinde gösteriliyordu ve neyin ayarlanması gerektiğini görmemden çok duyabiliyor ve hissedebiliyordum." Başlığın ortalama hızı dakikada 2,5 devirdi. Ortalama itme gücü 1,6 kN ile 3 kN (kilonewton) arasında değişiyordu ve tork, 475 kNm veya altındaydı.


Epiroc, 1 Ocak 2018 tarihinden önce "Atlas Copco" ticari markasıyla faaliyet gösteriyordu.

Hikayenin tamamını okuyun