Kara Dağlar'ın Kaya Antilobu
Güney Afrika'nın batısındaki Northern Cape Bölgesi'nde yer alan Aggeneys, 1976'da üzerine kurulduğu çiftlikle aynı adı taşıyan küçük bir madencilik kasabası. Bölgenin jeolojisi tüm Güney Afrika'da en çeşitli olanlardan biri ve baz metallerden bazılarının ülkedeki en yüksek konsantrasyonlarına sahip olmaktan gurur duyuyor. Madenlerden başlıca çinko, bakır ve kurşun çıkarılsa da, yeraltında gümüş de var.
Hall Core Drilling, Afrika kıtasında birçok ülkede aktif faaliyet gösteren, keşif sondajı yapan bir yüklenici. Şirket 2000 yılında kurulmuş ve sadece bir sondaj makinesiyle çalışmaya başlamış. Bugün, şirketin faaliyette 36 sondaj makinesi ve yaklaşık 250 çalışanı var. Şirketin Aggeneys'te odaklandığı konu Kara Dağlar'da baz metaller aramak.
Kara Dağlar'ın tepelerine tırmanırken ortaya çıkan, sanki başka bir gezegeni andıran görüntü göz alıcı. Bir kaç dağlık alan haricinde etraf uçsuz bucaksız ve düz. Zemin kuru ve kırmızımsı. Yılın hangi zamanı olduğuna ve yağış miktarına bağlı olmakla birlikte, bölge tamamıyla çorak. Şanslıysanız bu sert iklim koşullarında yaşayan Klipspringer adlı kaya antiloplarını bir an için görebilirsiniz. Evrim, Klipspringer'i mükemmel bir dağcı haline getirmiş. Bölgede kullanılmaya başlanan yüzey keşif sondaj makineleri onun bu yeteneğini paylaşıyor.
Şantiye, dağları birbirine bağlayan vadilerden oluşuyor. Bu özel şantiyede, biri vadide diğeri dağın yamacında yükseklerde olmak üzere iki sondaj makinesi faaliyet gösteriyor. Vadide yer alan, yüzey karotlu sondaj makinesinin eski bir modeli olan, Epiroc marka Boyles C6C. Bu makine genellikle 200 m derinliğinde delikleri bir kaç gün içerinde açar ve daha sonra vadideki yeni bir lokasyona taşınır. Deliğin derinliği ve delikler arasındaki mesafe, dört kişilik sondaj ekibi tarafından getirilen karot örneklerini analiz eden, şantiyeden sorumlu jeoloğa bağlı. Ekibin kendisi iyi yağlanmış bir makine gibi uyumlu çalışıyor. İki asistanı, karot kayıtçısını ve operatörü işlerini yaparken izlemek, koreografisi iyi yapılmış bir bale gösterisini akla getiriyor.
Dağın yamacındaki sondaj bölgesinde yeni bir Epiroc Boyles C6C sondaj makinesi buluyoruz. İsveç'teki fabrikada üretilen bu makinede yeni 2 vitesli Durahead rotasyon ünitesi standart ekipman olarak kuruludur. Bu makine daha derine sondaj yapabilir: kuyular genellikle 400 metre derinlikte.
"Bu makineler gerçekten standartları karşılıyor. Yeni Durahead rotasyon ünitesi daha önce gördüğümüzden çok daha iyi. Makine ise bütün olarak çok daha kuvvetli, daha sorunsuz ve daha iyi tasarlanmış. Bu makineyle paranızın karşılığını gerçekten alıyorsunuz."
Marie Bergman, Epiroc'un Boyles serisinin Küresel Ürün Müdürü. Bu şantiyede bulunan makinelerdeki yeni rotasyon ünitesinin çalışma şeklinden oldukça memnun.
Marie rotasyon ünitesi ile ilgili şunları söylüyor: "Durahead rotasyon ünitesinin birçok faydası var. En önemlilerinden biri zincirinin olmaması. Makinede sadece yavaş ve hızlı olmak üzere iki vites var ve bu da sondajcıların hayatını oldukça kolaylaştırıyor. Su ve çamurun vites kutusuna girmesini engelleyen etkin sızdırmazlık, güvenilirliği gerçek anlamda artırıyor. Ayrıca bu rotasyon ünitesinin bakımı, yedi gresörlük ve yağlama yağı filtrelerinin yerleri sayesinde oldukça kolay bir şekilde yapılabiliyor."
Epiroc Ürün Uzmanı Grant Benson şunları söylüyor: "Esas büyük mesele rotasyon ünitesi. Bu makinelerin bakımı oldukça kolay ve burada, Güney Afrika'da minimum sayıda arıza yaşıyoruz. Böyle bir lokasyonda güvenilirlik en önemli unsurdur."
Mpho Kobane, Boyles C6C ile dağ yamacında çalışan ekipteki karot kayıtçısı. Vadideki ekibin diğer üyeleri gibi o da kendisini sondaja adamış bir grubun parçası. Karot kayıtçısı, sondaj makinesinin doğru çalıştığından emin olmanın haricinde, alttaki zeminden elde edilen karot örneklerini de elden geçirir.
Mpho, örnekleri özel olarak tasarlanmış kutulara yerleştirir ve bunları jeoloğun analiz yapmasını kolaylaştırmak ve ilerlemelerini takip etmek üzere etiketler.
Mpho "Bu makineyle ilgili yalnızca güzel şeyler söyleyebilirim. Makine, çubukları takarken çok hızlı hareket etmemize olanak tanıyor; çubukları yapmak ve bozmak kolay. Ayrıca, kontrol panelini ve ekranları da çok beğeniyorum. Bize makinenin durumuyla ilgili bilmemiz gereken her şeyi gösteriyor. Neticede, bu makineyle çalışmak çok keyifli." diyor.
Peki, Boyles C6C ile Klipspringer adlı Güney Afrika kaya antilobunun arasında ne gibi ortak özellikler var? Şu anda sondaj sahası olan dağ yamacına giden tepenin eğimi 27° olarak ölçüldü. En eğimli olan bölgesi 29° olarak ölçüldü. Güçlü taşıma performansı sayesinde Boyles C6C tepeye kendi kendine ulaşabildi.
Aynı Kara Dağlar'ın Klipspringer'i gibi.
